Straat- en contactverbod
Word u lastiggevallen door een ex, een vriend, een buurman of een totale onbekende en wilt u dat dit ophoudt, of wordt er gedreigd u een straat- of contactverbod op te leggen, neem dan contact op met één van onze advocaten. Onze advocaten zijn gespecialiseerd in straat- en contactverboden. Wij staan zowel slachtoffers bij als degenen die verweten worden anderen lastig te vallen. Wij kunnen op korte termijn een kort geding beginnen, zodat binnen enkele maanden de persoon die u lastig valt verboden wordt bij u in de buurt te komen of contact met u op te nemen.
Stalking/belaging. Wat is dat?
Iedereen heeft wel een idee wat stalking (of in het Nederlands: belaging) is. De meeste mensen denken bij stalkers meestal aan gestoorde figuren die bekende Nederlanders obsessief volgen, bellen, brieven sturen, of op een andere manier hun obsessieve liefde aan hen betuigen. Stalking komt echter niet alleen bij bekende Nederlanders voor. Sterker nog, dat komt zelfs relatief weinig voor. De meeste stalking vindt plaats na een relatiebreuk. Een van beiden kan zich niet vinden in de breuk en wil, gedreven door liefdesverdriet, de ander terugveroveren. Liefdesverdriet gaat vaak met heftige gevoelens gepaard. Dat de relatie over is, is voor een van de partijen vaak moeilijk te begrijpen. Hij of zij blijft contact zoeken. Dit mag natuurlijk en is volkomen normaal, maar tientallen keren op een avond of tientallen keren in een week bellen of sms’en zit op het randje. Zeker als de ander keer op keer laat weten geen relatie meer te willen. Dan moet het stoppen. Voor de afgewezen partner is dat makkelijker gezegd dan gedaan. Soms gaat hij of zij toch door met bellen, ondanks dat de ander allang heeft laten weten niet verder te willen. Maar wanneer wordt dit nou stalking/belaging?
1. Definitie stalking/belaging
Volgens de psychologie heeft stalking de volgende kenmerken:
(i) er is sprake van herhaald gedrag gericht op het slachtoffer;
(ii) dit gedrag wordt als onwenselijk en onwelkom ervaren door het slachtoffer; en
(iii) dit gedrag heeft een negatief effect op het leven en het welzijn van het slachtoffer.
Herhaald gedrag
Kenmerkend voor stalking is het repeterende of stelselmatige lastig vallen van het slachtoffer door de dader. De gedragingen waar dit mee gepaard gaat, zijn heel divers. Veel voorkomend zijn: telefoneren, sms-en, sturen van e-mails en brieven, bloemen laten bezorgen, volgen, het posten bij het huis of de werkplek van het slachtoffer. Vaak worden de gedragingen gecombineerd.
Opvallend aan de gedragingen is dat elk van de gedragingen afzonderlijk in de regel niet bovenmatig hinderlijk is; in het algemeen wordt er geen strafrechtelijke norm overtreden. Het hinderlijke zit in het repeterende karakter ervan.
Onwenselijk gedrag
Het hinderlijke karakter van stalkingsgedragingen zit dus niet alleen in de herhaling, maar ook of juist in de ongewenstheid. Of gedrag onwenselijk is, is echter niet altijd duidelijk. De afwijzing van aanbidders wordt in de regel niet in contracten vastgelegd; ook mondeling bestaat daar doorgaans geen overeenstemming over. Een bijkomend probleem is dat achteraf bezien de gewenstheid van gedrag nogal eens anders bekeken wordt.
Schade stalking
Uit onderzoek blijkt dat de impact van stalking niet te onderschatten is wanneer het repeterende gedrag lang aanhoudt. Stalking kan leiden tot chronische angst, chronische stress, en wantrouwen van alles en iedereen. Stalking kan hierdoor verregaande effecten hebben op iemands sociale en professionele leven en ook op de gezondheid. Uit onderzoek blijkt dat stalking bij vrijwel alle slachtoffers een significante wijziging in de levensstijl heeft veroorzaakt. Bepaalde plaatsen worden vermeden, en sociale activiteiten worden niet meer ondernomen.
Stalking/belaging en de wet
Stalking is in 2000 in het Wetboek van Strafrecht opgenomen in artikel 285b:
Artikel 285b Wetboek van Strafrecht:
1. Hij die wederrechtelijk stelselmatig opzettelijk inbreuk maakt op eens anders persoonlijke levenssfeer met het oogmerk die ander iets te doen, niet te doen, of te dulden dan wel vrees aan te jagen wordt als schuldig aan belaging gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste drie jaren of een geldboete van de vierde categorie.
2. Vervolging vindt niet plaats dan op klacht van hem tegen wie het misdrijf is begaan.
Degene die een ander herhaaldelijk hinderlijk lastig valt maakt zich dus schuldig aan stalking. Maar wanneer wordt een grens overschreden? De wet is daar niet duidelijk over; de rechtspraak evenmin. Uit de rechtspraak volgt dat de stelselmatigheid van het gedrag een combinatie is van de frequentie van het hinderlijk gedrag, de duur en de indringendheid. Dus, hoe korter de stalking duurt, des te indringender moeten de inbreuken zijn en vice versa hoe langer de stalking aanhoudt, des te oppervlakkiger kunnen de inbreuken zijn wil er sprake zijn van stalking. Uit de rechtspraak blijkt overigens dat er geen zware eisen worden gesteld. Relatief snel kan je schuldig bevonden worden aan stalking. Er zijn veroordelingen bekend waarbij de stalking slechts enkele dagen duurde.
Het tweede lid bepaalt dat vervolging pas mag plaatsvinden als het slachtoffer hier expliciet omgevraagd heeft. Uit de praktijk blijkt dat veel stalking in de relationele sfeer niet vervolgd wordt omdat ex-partners het niet aandurven het Openbaar Ministerie de opdracht te geven tot vervolging over te gaan.
Stalking/belaging is niet alleen een begrip dat in het Strafrecht voorkomt. Ook in het civiele recht speelt het een belangrijke rol. In het civiele recht kan een burger de kort geding-rechter vragen de stalker een gebied- en contactverbod op te leggen. Voor het opleggen van een dergelijk verbod onderzoekt de rechter dan onder meer of het hinderlijke gedrag dusdanig hinderlijk is dat het als een onrechtmatige daad gekwalificeerd kan worden. De kort geding rechter hanteert bij de beoordeling hiervan min of meer dezelfde criteria als die in het strafrecht ontwikkeld zijn.
2. U wordt gestalkt. Wat te doen?
U heeft de keuze uit:
-Aangifte doen bij de politie, het Openbaar Ministerie gaat dan over tot vervolging
-Een advocaat in de arm nemen en de rechter een straat en contactverbod vragen
3. Aangifte doen
U wordt lastig gevallen door een ex-partner, een aanbidder of ronduit door een gek. Wat kunt u doen? Belangrijk is in een zo vroeg mogelijk stadium vast te leggen wat er gebeurt. Dit kan op allerlei manieren. Het handigst is om in een schriftje op te schrijven wat er is gebeurd, wanneer dat is gebeurd en of daar getuigen bij waren. Schrijf bijvoorbeeld op: Dinsdag 30 november 2010: binnen twee uur kwam ik in drie verschillende winkels (Hema, Peek&Cloppenburg en de Ako) Hans tegen. Hij volgt mij. Jacqueline was erbij en heeft het ook opgemerkt.
Het kan natuurlijk zo zijn dat je pas na verloop van tijd de indruk krijgt dat iemand je volgt en lastigvalt. Schrijf in dat geval alsnog alles op wat je je kan herinneren en doe dat zo gedetailleerd mogelijk. Bewaar verder alle sms-berichten, brieven, cadeaus en e-mails.
Belangrijk is verder dat je op ondubbelzinnige wijze aan de stalker laat weten zijn gedrag niet te waarderen en geen enkel contact met hem of haar te willen. Doe dit meer dan eens, in een zo vroeg mogelijk stadium en verstuur dit bericht op verschillende manieren: aangetekend, per sms en per e-mail.
Wat nu als dit bericht niet helpt? In dat geval kan het volgende ondernomen worden. U kunt aangifte van stalking/belaging doen bij de politie. Neem in dat geval al het bewijs mee en laat de politie een uitgebreide aangifte opnemen. Vergeet niet de politie te vragen tot vervolging over te gaan.
In dat geval moet het Openbaar Ministerie in principe overgaan tot vervolging. Als de dader voor de rechter gebracht wordt, dan kan je je voegen als benadeelde partij. In dat geval kan je schadevergoeding vorderen. De rechtbank brengt hiervoor geen griffierechten in rekening. Voordat er uitspraak wordt gedaan, geven de Officier van Justitie en de advocaat van de verdachte hun oordeel over of de vordering eenvoudig vast te stellen is, of er een causaal verband is met de stalking en de vordering gegrond is. In mijn ervaring worden schadevergoedingen in dit verband, als ze niet al te hoog zijn, doorgaans toegewezen. Uit de rechtspraak blijkt dat na voeging in een strafzaak over stalking in een aantal gevallen € 2.000,= als smartengeld is toegewezen.
Als er geen levens in gevaar zijn, wil de politie weleens aan deze vervolging niet de allerhoogste prioriteit verbinden. Dit is hoogst ergerlijk voor degene die aangifte heeft gedaan. Er gebeurt dan namelijk helemaal niets. Hooguit vindt er een verhoor plaats met de stalker. Soms duurt het langer dan een jaar voor de stalker bij de rechter moet verschijnen. Vaak gaat in de tussentijd de stalking gewoon door.
Wat dan te doen? Hoe de stalker te stoppen?
4. Kort geding: gebied- en contactverbod
Iedereen kan via een advocaat de rechter vragen de stalker een gebied- en contactverbod op te leggen. Een advocaat zal dan een dagvaarding moeten laten bezorgen bij de stalker en een kort geding moeten starten, waarin een gebied- en contactverbod gevorderd wordt. De stalker is dan verplicht te verschijnen bij de kort geding rechter. Komt hij of zij niet, dan wordt hij/zij bij verstek veroordeeld. In dat geval worden de vorderingen in het algemeen toegewezen, tenzij dit de rechter onrechtmatig of ongegrond voorkomt. De rechter onderzoekt dit slechts marginaal.
Wanneer er bewijs is voor de stalking en deze stalking de grens overschrijdt van het louter enkele malen lastigvallen, dan legt de rechter doorgaans een gebied- en contactverbod op. De grootte van het gebiedverbod hangt af van de ernst van de stalking en de aard van de stalking, maar ook van de essentiële voorzieningen in het gebied. Een gebiedverbod voor het gehele centrum van een stad, inclusief alle winkels zal moeilijk worden. Voor een paar specifieke straten zal echter vaak wel mogelijk zijn; vooral als de stalker daar helemaal niets te zoeken heeft.
Onlangs heb ik een gebied- en contactverbod gevorderd. Een man werd door een vrouw lastig gevallen. Zij beeldde zich in dat hij verliefd op haar was; zij zouden volgens haar zelfs een relatie hebben. De man werd gek van deze vrouw; hij kwam haar overal tegen; zij sms’te hem en gaf hem cadeaus. Na verloop van tijd verlegde zij haar aandacht naar de dochter van de man.De man vroeg mij wat er mogelijk was. Ik heb hem geadviseerd aangifte te doen en een gebied- en contactverbod te vorderen. Het kort geding heeft onlangs plaatsgevonden. De vrouw mag geen contact meer met hem en zijn dochter opnemen en zij mag ook niet meer in zijn straat komen. Komt zij daar toch, dan mag de politie haar verwijderen en moet zij een dwangsom betalen. De vrouw is verder veroordeeld in de proceskosten.
De kort geding procedure is een snelle procedure. Wanneer er voldoende bewijs is, is de kans van slagen groot. De kosten zijn te overzien. Deze procedure heeft als voordeel boven de strafrechtelijke weg, dat u zelf bepaalt wat er gevorderd wordt en wanneer er een procedure aangevangen moet worden. Volgt u de strafrechtelijke weg, dan bent u afhankelijk van het Openbaar Ministerie.
Beide wegen kunnen overigens naast elkaar bewandeld worden. Het voordeel daarvan is dat op relatief korte termijn een gebiedverbod opgelegd kan worden en je je tegelijkertijd ook kan voegen in het strafproces om schadevergoeding te vorderen.
5. U wordt beschuldigd van stalking wat te doen?
Wat staat u te wachten als u beschuldigd wordt van stalking?
– U moet op het politiebureau verschijnen, omdat er aangifte tegen u is gedaan.
-U ontvangt een dagvaarding voor een gebied- en contactverbod.
6. U moet naar het politiebureau (Strafrechtelijk)
De politie wenst u te horen nadat er een aangifte is gedaan over stalking. In dat geval wordt u gevraagd naar het politiebureau te komen. Als u dat niet doet, is de kans reëel dat u later gearresteerd wordt. Alvorens u naar een politiebureau gaat, is het aan te raden contact op te nemen met een advocaat die gespecialiseerd is in stalking. Het afleggen van een verklaring bij de politie kan cruciaal zijn voor het bewijs van de stalking. De politie zal bijvoorbeeld moeten bewijzen dat het contact opnemen met het vermeende slachtoffer ongewenst was. De politie zal ook moeten bewijzen de verschillende stalkingsincidenten. Als u kunt aantonen dat de sms-berichten een reactie vormden op de ontvangen sms-berichten ontlast dat u. Als u richting de politie verklaard dat u wist dat de ander uw gedrag niet kon waarderen, dan bekent u als het ware de stalking en zal het bewijzen van de stalking niet moeilijk zijn. Denk daarom goed na wat u verklaart en onthoud dat u het recht heeft om te zwijgen.
7. U bent gedagvaard om te verschijnen voor de rechter (Strafrechtelijk).
Als u gedagvaard wordt door de Officier van Justitie bent u verplicht te verschijnen op de terechtzitting van de rechtbank. Komt u niet, dan kunt u bij verstek veroordeeld worden. In dat geval kunt u gearresteerd worden voor het uitzitten van de straf. Het is daarom beter om zo snel mogelijk na het ontvangen van de dagvaarding, of nadat u het vermoeden heeft dat u een dagvaarding gaat ontvangen, contact op te nemen met een in stalking/belaging gespecialiseerde advocaat. Deze advocaat kan nagaan of het proces eerlijk is en kan u ter terechtzitting verdedigen.
Ik stond eens een man uit Dieren bij. Hij werd beschuldigd van het stalken van zijn ex-vriendin. Zij had de relatie plotseling beëindigd. Deze man begreep dat niet en nam na de relatiebreuk contact met haar op; ook om de spullen uit te wisselen. De politierechter van de rechtbank Leeuwarden vond in deze situatie niet bewezen dat hij het oogmerk had vrees aan te jagen bij het slachtoffer.
8. U heeft een dagvaarding voor een gebied- en contactverbod ontvangen. (Civielrechtelijk)
Indien u namens het vermeende slachtoffer een dagvaarding ontvangt om te verschijnen in kort geding, bent u verplicht te verschijnen met of zonder een advocaat. Komt u niet, dan kunt u bij verstek veroordeeld worden. In dat geval worden de vorderingen in de dagvaarding doorgaans door de rechter toegewezen. Het is daarom aan te bevelen zo snel mogelijk contact op te nemen met een advocaat.
Een gebied- en contactverbod maakt inbreuk op het grondrecht om je vrij te kunnen bewegen. Dit recht is vastgelegd in het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Voor het toewijzen van het gebiedverbod moet daarom stevig onderbouwd worden waar de stalking uit bestaat en of het contact ongewenst is geweest. Samen met de advocaat kan nagegaan worden of er voldoende bewijs is voor de stalking/belaging dan wel het hinderlijk lastig vallen. Verder moet nagegaan worden of het gebied- en contactverbod noodzakelijk is en of er geen andere middelen zijn om hetzelfde doel te bereiken. Tot slot moet nagegaan worden of het gebied- en contactverbod in verhouding staat tot het vermeende onrechtmatige gedrag. Al met al is het in de praktijk goed mogelijk een dergelijke zaak te winnen, of in ieder geval de scherpe randjes van de vorderingen af te halen.
9. Kosten rechtsbijstand bij politierechter
Het doen van aangifte is gratis. Wel kan het handig zijn vooraf de aangifte te bespreken met een advocaat. Afhankelijk van de hoeveelheid werk die daarmee gepaard gaat, kan dan een uurtarief of een fixed fee met de advocaat afgesproken worden.
Bijstand ter terechtzitting
Voor de bijstand ter terechtzitting en tijdens het opsporingsonderzoek kan een uurtarief of een fixed-fee met een advocaat overeengekomen worden. Indien u weinig verdient, is het mogelijk dat u in aanmerking komt voor gesubsidieerde rechtsbijstand. Kijk op de website van de Raad voor Rechtsbijstand of dat het geval is Indien je voor gesubsidieerde rechtsbijstand in aanmerking komt, blijven de kosten beperkt tot de griffierechten en de eigen bijdrage die hoort bij de gesubsidieerde rechtsbijstand.
10. Kort geding
Voor een kort geding worden griffierechten in rekening gebracht.
Als u zelf een kort geding procedure wilt beginnen, bent u verplicht dit te laten doen door een advocaat. Afhankelijk van de hoeveelheid werk die daarmee gepaard gaat, kan voor de procedure een uurtarief of een fixed fee afgesproken worden. Als er voldoende bewijs is, is de procedure niet heel ingewikkeld en zijn de kosten te overzien.
11. links
12. Publicaties van Cees Nierop over stalking
Boek: Cees Nierop Liefdesverdriet en stalking. De reikwijdte van het belagingsdelict in Nederland en Amerika. Celsus Juridische Uitgeverij, 2008. http://www.celsusboeken.nl/?p=281
Artikel Maak van de burger geen schichtig vogeltje. Ongewenste overeenkomsten tussen belaging en persoonsgericht verstoren. In: Advocatenblad 19 december 2008